Những doanh nghiệp mặc dù đang liên tục “đốt tiền” để gia tăng thị phần và mở rộng quy mô nhưng vẫn nhận được những đánh giá tích cực từ các định chế tài chính.
Đầu tháng 2/2017, Công ty Quản lý Quỹ SSI (SSIAM), Quỹ đầu tư Tăng trưởng Việt Nam DAIWA-SSIAM II do SSIAM đồng quản lý với Daiwa Corporate Investment, đã tiến hành đầu tư vào hệ thống siêu thị Con Cưng - một doanh nghiệp mới thành lập từ năm 2011, đang sở hữu hệ thống siêu thị bán lẻ Concung.com dành cho Mẹ bầu & Em bé và chuỗi bán lẻ đồ chơi ToyCity.
Giá trị khoản đầu tư này không được tiết lộ, tuy nhiên với định hướng đầu tư của quỹ từ trước, số tiền sẽ không dưới 7 chữ số theo đơn vị USD.
Trước đó, cuối năm 2016, Quỹ đầu tư Standard Chartered Private Equity (SCPE) thuộc Ngân hàng Standard Chartered cũng thông báo sẽ rót 40 triệu USD (gần 1.000 tỷ đồng) vào CTCP Thương mại và Dịch vụ Thiếu Nhi Mới (N Kid Corporation) – một công ty chuyên kinh doanh dịch vụ vui chơi giải trí phục vụ trẻ em và đối tượng thanh thiếu niên với một số hệ thống như tiNiWorld, ToyLand…
Thị trường đang bùng nổ
Founder của một chuỗi đồ chơi cao cấp dành cho trẻ em từng nhận định: “Việt Nam hiện giờ có khoảng 20 triệu trẻ em trong độ tuổi từ 1 đến 15 tuổi, chỉ cần mỗi phụ huynh chi ra khoảng 200 – 300 USD mỗi năm cho quần áo và đồ chơi, quy mô của thị trường này đã lên tới hàng tỷ USD”.
Theo nghiên cứu của N Kid – doanh nghiệp mới được rót gần 1.000 tỷ đồng vào cuối năm ngoái, thị trường tiêu dùng cho trẻ em tại Việt Nam ước tính lên đến 5,2 tỉ USD cho 3 nhóm giáo dục, y tế và các sản phẩm dịch vụ liên quan. Chỉ riêng nhóm sản phẩm tiêu dùng gồm đồ chơi, quần áo ước tính đạt 1,1 tỉ USD, còn dịch vụ vui chơi giải trí ước tính khoảng 700 triệu USD.
Việt Nam được nhiều tổ chức nghiên cứu thị trường đánh giá là mỏ vàng của các doanh nghiệp bán lẻ và dịch vụ giải trí nhờ lực lượng dân số trẻ cùng với xu hướng tăng lên của mức thu nhập bình quân đầu người. Trong đó, sản phẩm dịch vụ dành cho trẻ em có thể nói là một trong những thị trường “béo bở” nhất. Báo cáo năm ngoái của Nielsen cho biết, 12% số hộ gia đình tại Việt Nam có trẻ em dưới 1 tuổi – mức cao nhất trong khu vực và gấp 2 lần mức trung bình toàn cầu.
“Khi nói đến việc chăm sóc những nguồn vui bé nhỏ đó, các bậc phụ huynh rất sành điệu - từ thực phẩm mà họ cho con họ ăn đến tã giấy cho con họ sử dụng, rất ít khi họ thỏa hiệp cho những điều không vừa lòng với sản phẩm, và họ sẵn sàng chi tiêu nhiều hơn cho chất lượng" - nhận xét của Connie Cheng, trưởng bộ phận Nghiên cứu hành vi người tiêu dùng của Nielsen khu vực Đông Nam Á, Bắc Á và Thái Bình Dương về các phụ huynh Việt Nam.
Bắt đầu từ cách đây 5-7 năm, hàng loạt nhà đầu tư đã đổ tiền vào lĩnh vực vui chơi kết hợp giải trí cho trẻ em.
Vượt qua những trung tâm vui chơi quy mô nhỏ và vừa như Funny Land, Maika Wonderland… thì thị trường biết đến nhiều nhất là Vietopia (của CTCP Him Lam Phát triển Trí tuệ Trẻ em Việt), Kizcity (CTCP Tư vấn và Đầu tư Thái Dương), KizWorld (CTCP giải trí KizWorld), Kinder Park (Công ty vui chơi Thế Hệ Mới) và tiNiWorld. Với tiềm lực tài chính từ những doanh nghiệp “chống lưng”, những hệ thống này cũng liên tục bùng nổ trong những năm gần đây.
Ở phân khúc đồ chơi cao cấp, dù chỉ mới được thành lập từ giai đoạn 2007 – 2009, những cái tên như My Kingdom của Việt Tinh Anh, Toy Land của Phương Nga (công ty cũng thuộc hệ thống của N Kid), Funny Land của Goldenkids hay ToyCity của Con Cưng cũng đang dần chiếm lĩnh thị trường tại hầu hết những thành phố lớn – nơi có mức thu nhập trung bình cao với xu hướng tiêu dùng “bạo tay” hơn.
Lĩnh vực đốt tiền không kém thương mại điện tử
Một nghiên cứu đã từng chỉ ra, quy mô thị trường các dịch vụ vui chơi dành cho trẻ em ước tính hàng tỷ USD mỗi năm năm, với mức sinh lợi theo các doanh nghiệp vào khoảng 30% - một con số mơ ước của nhiều lĩnh vực kinh doanh.
Tuy nhiên, đây là con số ước tính trong giai đoạn đã hoạt động bình thường, còn trong giai đoạn bùng nổ thị trường, việc mở rộng hệ thống, đẩy mạnh quảng cáo để tăng tính nhận diện và các chương trình hậu mãi kèm theo nhằm giữ chân khác hàng, lĩnh vực này “đốt tiền” không kém thương mại điện tử.
Một số chuỗi cửa hàng đồ chơi và hệ thống vui chơi giải trí dành cho trẻ em hiện nay mặc dù có thể đạt doanh thu hàng trăm tỷ đồng, nhưng biên lợi nhuận chỉ đạt từ 5-6%, thậm chí có những hệ thống vẫn ghi nhận thua lỗ. Nguyên nhân chủ yếu là khoản chi phí do xây dựng mạng lưới, cũng như tiếp thị quá lớn.
Bài toán mặt bằng cũng đặt ngành kinh doanh cho trẻ em vào cuộc chiến với điện máy và các lĩnh vực phân phối khác, khi mà các kênh bán hàng online vẫn chưa thực sự hiệu quả, thị phần lớn nhất vẫn thuộc về các kênh truyền thống thông qua hệ thống phân phối. Như My Kingdom, biên lợi nhuận những năm trước của hệ thống này chỉ đạt từ 5-7% dù doanh thu có thể tăng trên 50% mỗi năm. Bởi thực tế tốc độ mở chi nhánh của chuỗi đồ chơi trẻ em này không thua kém so với bất kỳ hệ thống trong lĩnh vực bán lẻ, phân khối khác. Chỉ trong 1 năm, hệ thống này có thể mở thêm hàng chục chi nhánh.
Với những mô hình khu vui chơi giải trí, việc lựa chọn giữa phát triển tập trung hay phân tán thành những quy mô nhỏ hơn nhằm tăng mật độ bao phủ cũng đặt ra bài toàn khó cho các hệ thống. Như Vietopia, khu vui chơi lớn nhất với vốn đầu tư hơn 500 tỷ đồng, diện tích 22.000 m2 nhưng chỉ có 1 điểm tại TP HCM, trong khi Kiz City, Kizworld, tiNiWorld dù diện tích nhỏ hơn song có nhiều địa điểm hơn hẳn.
Một số mô hình đang xây dựng theo hướng có cách kết hợp đa dạng giữa hoạt động vui chơi, phát triển trí tuệ, kỹ năng... cho thiếu nhi và nhu cầu mua sắm cho phụ huynh. Tuy nhiên thách thức lớn nhất đối với doanh nghiệp là các khách hàng bé nhỏ rất nhanh chán. Theo chuyên gia của IAAPA (Hiệp hội quốc tế chuyên về đầu tư, xây dựng, quản lý khu du lịch - giải trí), mô hình giáo dục trải nghiệm ngành nghề sẽ không thể lôi kéo trẻ quay lại quá 5 lần.
Ngoài bài toán đặt ra phải đổi mới liên tục thì sự hiện diện thương hiệu là điều quan trọng không kém. Về điều này, Kinder Park thua tiNiWorld khi chỉ có một địa điểm tại Hồ Tây (Hà Nội) trong khi tiNiWorld, với sự kết hợp cùng Vingroup, đã có 24 trung tâm trên khắp các thành phố lớn.
Một chuyên gia cho hay, với đặc tính vốn đầu tư ban đầu lớn và thời gian thu hồi vốn lâu thì hầu hết các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ “Giáo – trí” cho trẻ em hiện tại đều chưa có lãi. Năng lực tài chính là vấn đề vô cùng quan trọng khi tham gia vào lĩnh vực này.
Theo Tuyết Lan
Trí thức trẻ
Viết bình luận